Co to jest teoria umysłu?
Teoria umysłu jest to zdolność do wnioskowania o stanach umysłu innych osób (ich myślach, intencjach, przekonaniach, pragnieniach) oraz umiejętność wykorzystania tych informacji do:
- interpretacji ich słów,
- rozumienia zachowania,
- przewidywania tego, co zrobią.
Po co nam teoria umysłu?
Umiejętność czytania umysłu jest ogromnie ważna w prawidłowym odczytaniu komunikatów od innych osób (ironii,
sarkazmu, metafor).Wpływa na rozwój empatii , gdyż umiejętność czytania umysłu umożliwia dziecku wnioskowanie na temat tego, jak ktoś może interpretować dane wydarzenie i jak może się czuć. Trzylatek może rozumieć stan emocjonalny drugiej osoby jako wynik zewnętrznych oddziaływań sytuacyjnych, natomiast około 4-6 roku życia dzieci zaczynają rozumieć, że przekonania i myśli mogą wpływać na emocje (np. jeśli kolega myśli, że dostanie od mamy wymarzoną zabawkę, jest szczęśliwy, a kiedy myśli, że jej nie otrzyma, staje się smutny – bez względu na to, co w rzeczywistości dostanie.)
Dzięki dobrze rozwiniętej teorii umysłu dziecko będzie w stanie rozpoznać intencje rówieśników (np. sytuacje, w której ktoś chce je nabrać, oszukać).
Kiedy rozwija się teoria umysłu?
Badania pokazują, że w wieku 3 -4 lat dzieci mają już rozwiniętą teorię umysłu. Przed osiągnięciem tego wieku, dziecko przyjmuje, że inni myślą i czują tak, jak ono, wierzą w to samo, w co wierzy dziecko. Zakłada, że opinie innych są tożsame z jego opiniami. Postrzega świat jako odnoszący się do własnego Ja.
Deficyty teorii umysłu
Deficyty w rozwoju teorii umysłu mają wpływ na społeczne i komunikacyjne funkcjonowanie w codziennym życiu, co może przejawiać się:
- mniejszą wrażliwością na uczucia innych ludzi,
- mniejszą zdolnością do uwzględniania tego, co widzą inni ludzie,
- trudnościami w kształtowaniu przyjaźni w wyniku nieumiejętności odczytywana intencji i adekwatnego reagowania na nie,
- obniżoną zdolnością do odczytywania poziomu zainteresowania słuchaczy swoją wypowiedzią,
- mniejszą zdolnością do odkrywania zamierzonego przez mówcę znaczenia,
- trudnością z przewidywaniem tego, co inni mogą pomyśleć o danym zachowaniu,
- obniżoną zdolnością do zrozumienia nieporozumienia w relacjach społecznych,
- obniżoną umiejętnością oszukiwania lub rozumienia oszustwa,
- zmniejszoną zdolnością do rozumienia powodów działania innych ludzi,
- zmniejszoną zdolnością do rozumienia „niepisanych reguł” i konwencji.
Czy można się nauczyć „czytania umysłu”?
Ostatnie badania wykazały, że dzieci ze spektrum autyzmu mogą nauczyć się rozumieć fałszywe przekonania, a także odróżniać pozory od rzeczywistości. Specjalnie poprowadzony trening może nauczyć alternatywnych sposobów czytania umysłu, dlatego może okazać się skuteczną metodą pomocy.
- Przykładowe ćwiczenia dotyczące teorii umysłu.
- Jeśli chcesz poznać więcej sposobów, jak w codziennym życiu rozwijać teorie umysłu – zapisz się na szkolenie
Artykuły powiązane: