Centralna koherencja- co to?

Centralna koherencja jest to funkcja umysłu, która pomaga nam złożyć wszystkie elementy danej sytuacji w jedną całość. Mamy naturalną potrzebę łączenia szczegółów w całość, a później analizowanie ich w odniesieniu do kontekstu. Dzięki temu możemy uporządkować napływające do nas informacje, a także operować kategoriami. Funkcja ta jest niezwykle ważna przy ustalaniu ważności wydarzeń, procesów, zjawisk – dzięki niej wiemy, co jest najistotniejsze, możemy zareagować adekwatnie do sytuacji, a także zmodyfikować nasze działanie i cele w zależności od zmieniających się warunków.

W czym pomaga centralna koherencja?

Osoby, które mają silną centralną koherencję bez problemu określają, co jest w danej sytuacji najważniejsze. Wyobraźmy sobie sytuację – wchodzimy do pokoju, w którym jest kilka osób – niektóre z nich rozmawiają ze sobą, inne wykonują jakąś czynność (np. nalewanie herbaty, rozkładanie talerzy, przyniesienie garnka z gorącą zupą, etc). W pokoju znajdują się duże okna, na jednej za ścian wiszą obrazy, przy drugiej stoi szafa wypełniona książkami i różnymi przedmiotami. Początkowo możemy czuć się przytłoczeni zalewem nowych informacji, jednak po chwili radzimy sobie sprawnie określając co się dzieje, co jest ważne i na co należy zwrócić uwagę. Ponieważ mamy hierarchię ważności i zazwyczaj priorytetem jest zauważanie ludzi i tego, co się miedzy nimi dzieje, a nie wzorów na dywanie lub wyłączników światła – rozpoznajemy sytuację i reagujemy.

Centralna koherencja, a spektrum autyzmu

Osoby ze spektrum autyzmu mają słabszą centralną koherencję, dlatego mogą skupić się na szczegółach tej sytuacji (wzór na dywanie, okrągły kształt jakiegoś przedmiotu) – i w konsekwencji wejść do pokoju i skoncentrować się na dostrzeganych przedmiotach, zamiast skupić się na sytuacji społecznej i przywitać się z osobami znajdującymi się w pokoju. Mogą nie rozpoznać sytuacji (nakrywanie do stołu przed obiadem) i pójść oglądać metalowe drobne przedmioty, mimo napomnień dorosłych. Dorośli w  takiej sytuacji mogą poczuć irytacje, złość, lub też niezrozumienie dla zachowania dziecka („przecież widać, że zaraz będzie obiad!”), dzieci za kompletnie nie rozumiejąc reakcji dorosłych na ich zachowanie.

Artykuły powiązane:

• Trening umiejętności społecznych dla dzieci ze spektrum autyzmu
• Moje dziecko ma Zespół Aspergera – kompleksowe szkolenie dla rodziców
• Co to jest teoria umysłu? Czym jest deficyt teorii umysłu?
• Jak rozwijać teorię umysłu u dziecka z Zespołem Aspergera/ wysoko funkcjonującym autyzmem? – krótkie szkolenie dla rodziców