Psychoterapia poznawczo- behawioralna
Psychoterapia poznawczo – behawioralna to forma psychoterapii, która koncentruje się wokół tego, jak postrzegamy samych siebie, innych ludzi i świat. Zakłada, że sposób, w jaki myślimy (to jakie znaczenia nadajemy wydarzeniom) wpływa na nasze emocje, zachowania i reakcje fizjologiczne. Nasze uczucia zależą nie tyle od sytuacji, ale od sposobu, w jaki ją postrzegamy. Czujemy, myślimy, zachowujemy się w znacznym stopniu tak, jak się tego nauczyliśmy w przeszłości.
W trakcie terapii pacjent ma możliwość nauczenia się, jak rozpoznawać, weryfikować i reagować na nieprzystosowawcze myśli i przekonania, zrozumieć, dlaczego w trudnych sytuacjach reaguje w sposób, który przynosi mu cierpienie.
Duże znaczenie ma współpraca między terapeutą i pacjentem, aktywne uczestnictwo pacjenta w procesie terapii.
Spotkania zazwyczaj odbywają się raz w tygodniu i trwają 50 minut.
Terapia poznawczo – behawioralna jest zalecana w przypadku osób, które:
- czują nadmierny lęk, napięcie w codziennym życiu, zamartwiają się,
- czują lęk w sytuacjach społecznych (fobia społeczna),
- czują lęk w określonych sytuacjach (np. lęk przed krwią, pająkami, zwierzętami),
- cierpią na PTSD,
- mają obniżony nastrój, depresję, chorobę dwubiegunową,
- mają zaburzenia snu,
- mają trudności w sytuacjach interpersonalnych (relacje z partnerem, z dziećmi, relacje w pracy),
- mają obniżoną samoocenę,
- mają trudności ze stresem, napięciem.
Terapia schematów
Terapia schematów jest integracyjnym podejściem terapeutycznym wywodzącym się z podejścia poznawczo – behawioralnego. Łączy w sobie elementy terapii cbt, teorii przywiązania, Gestalt, relacji z obiektem, konstruktywizmu oraz terapii psychoanalitycznej.
Badania potwierdzają jej skuteczność w pracy z osobami cierpiącymi na utrwalone trudności emocjonalne, które dotykają wielu sfer funkcjonowania i życia codziennego (m.in. relacji z innymi, związków, poczucia własnej wartości, trudności w życiu zawodowym). Nurt ten może okazać się także skuteczny w terapii osób z zaburzeniami osobowości lub wyraźnymi cechami zaburzeń osobowości : osobowość typu borderline, osobowość unikająca, lękowa, obsesyjno- kompulsyjna, zależna, schizoidalna, narcystyczna.
Twórca terapii schematów Jeffrey Young używa pojęcia schemat by opisać ogólny wzorzec ,na który składać się mogą przekonania, emocje, wspomnienia, doznania cielesne, który dotyczy człowieka w kontekście jego relacji z innymi.
Wczesne nieadaptacyjne schematy są najczęściej wynikiem trudnych przeżyć z okresu dzieciństwa. Wtedy były one swoistymi metodami przetrwania. W dorosłym życiu schemat uaktywnia się, gdy pojawiają się zdarzenia, które nieświadomie odczytywane są jako podobne do tych z dzieciństwa. Aktywny schemat powoduje, że człowiek zaczyna odczuwać wiele silnych i negatywnych emocji (smutek, złość, bezradność, wstyd).
Terapia schematów jest to podejście długoterminowe. Zwykle trwa 1-2 lata.
Spotkaniazazwyczaj odbywają się raz w tygodniu i trwają 50 minut.
Trening Umiejętności Społecznych
Trening Umiejętności Społecznych przeznaczony jest dla dzieci, które mają trudności w kontaktach z rówieśnikami – są nadmiernie nieśmiałe, nie potrafią nawiązać i podtrzymać relacji rówieśniczych, dla dzieci z zaburzeniami rozwojowymi (np. Zespołem Aspergera, całościowymi zaburzeniami rozwoju, ADHD), dla dzieci mających trudności z przyjmowaniem zasad panujących w grupie.
W trakcie zajęć uczestnicy mogą nabyć zdolności radzenia sobie z emocjami – nauczyć się je rozpoznawać, nazywać i komunikować o nich, a także rozładowywać je w sposób akceptowany społecznie.
Szczególny nacisk położony jest na kształtowanie umiejętności społecznych, takich jak: nawiązywanie i utrzymywanie relacji, rozpoczynanie rozmowy, słuchanie, zadawanie pytań, odmawianie, prowadzenie dyskusji, rozwiązywanie konfliktów, osiąganie kompromisu, reagowanie na krytykę, reagowanie na prowokację, zaczepki, radzenie sobie z uczuciami przeżywanymi w trakcie interakcji społecznych (rozpoznawanie i wyrażanie emocji), asertywna komunikacja, czekanie na swoją kolej w grach, zabawach, respektowanie zasad i norm społecznych.
Zajęcia odbywają się raz w tygodniu. Raz w miesiącu odbywa się indywidualne spotkanie z rodzicami, mające na celu omówienie aktualnych trudności dziecka, sposobów i możliwości pracy na terenie domu i szkoły, podsumowanie postępów.
Trening Umiejętności Społecznych skierowany jest do dzieci, które:
- są nieśmiałe, wycofane,
- przeżywają silny stres w sytuacjach kontaktu z rówieśnikami,
- mają trudności z nawiązywaniem relacji,
- mają obniżony poziom rozwoju umiejętności społecznych,
- mają diagnozę Zespołu Aspergera, całościowych zaburzeń rozwoju, ADHD,
- mają trudności z przestrzeganiem norm i zasad panujących w grupie.
Poradnictwo wychowawcze/ Konsultacje wychowawcze
Celem poradnictwa wychowawczego jest określenie problemu i rozpoznanie trudności, z jakimi borykają się rodzice i dzieci. Spotkania skupiają się na rozpoznaniu i zdiagnozowaniu obszarów trudnych dla rodzica i dziecka oraz trudności dotyczących relacji między rodzicami a dzieckiem. Skupione są na rozwijaniu umiejętności wychowawczych, wsparciu rodzica w radzeniu sobie z trudnymi dla niego zachowaniami dziecka (np. wybuchami złości, nadmiernym lękiem, stresem, obniżoną samooceną u dziecka, trudnościami z adaptacją w przedszkolu/szkole).
Poradnictwo wychowawcze nie jest oddziaływaniem terapeutycznym. Spotkania opierają się głównie na psychoedukacji i wsparciu rodziców w rozwiązaniu trudnej sytuacji rodzicielskiej, pozwalają na zrozumienie trudności, zmianę perspektywy, dostarczają narzędzi do budowania relacji z dzieckiem lub nastolatkiem.
W spotkaniach mogą uczestniczyć oboje rodzice, jedno z rodziców, lub rodzice z dzieckiem – w zależności od sytuacji i potrzeb rodziny. By pomoc dziecku była skuteczna, ważne jest włączenie w oddziaływania rodziców i opiekunów, czasami również nauczycieli. Zdarza się, że wskazana może być dalsza praca terapeutyczna dotycząca terapii całej rodziny, terapii małżeńskiej lub terapii indywidualnej lub udział w warsztatach umiejętności wychowawczych.
Psychoedukacja jest pomocna jeśli:
- chciałbyś lepiej zrozumieć zachowanie swojego dziecka (np. wybuchy złości, lęk, silne reakcje emocjonalne w sytuacji porażki),
- potrzebujesz porozmawiać o zachowaniach, które cię niepokoją,
- martwisz się o relację, jaka jest między tobą, a dzieckiem/nastolatkiem,
- twoje dziecko ma obniżoną samoocenę (mówi, że jest głupie, beznadziejne, do niczego się nie nadaje),
- zauważyłeś u swojego dziecka nieśmiałość, wycofanie i napięcie w sytuacjach rówieśniczych,
- uważasz, że twoje dziecko przeżywa dużo stresu, często się martwi,
- twoje dziecko przeżywa trudne emocje, (związane np. ze zmianą szkoły, rozwodem rodziców, pojawieniem się młodszego rodzeństwa),
- dziecko jest agresywne i nadpobudliwe,
- twój syn lub córka ma problemy z koncentracją, z nauką, z odrabianiem lekcji, stresuje się w sytuacjach szkolnych,
- chciałbyś wesprzeć je w prawidłowym rozwoju emocjonalnym i psychicznym.